Vriezenveenseveld.

Soms kom je op plekken waar je het vreemde gevoel bekruipt dat je er al eens eerder bent geweest. Kent u dat gevoel, zou dominee Gremdaat zeggen. Zo’n moment had ik, toen ik met mijn gezin voor het eerst een bezoek bracht aan het Veenmuseum Vriezenveenseveld. Een aanrader. Vreemd eigenlijk dat ik daar nog niet eerder was geweest, temeer omdat ik in Westerhaar geboren ben. Maar goed. Een museum in een indrukwekkend rustig landschap met littekens uit het verleden. Het land van de veenarbeiders.

Het was ‘Open dag’ in het museum. Geweldig dat dit bestaat. Dit soort projecten draait op vrijwilligers. Toppers die de moeite en de tijd nemen dit stuk verleden weer even te laten herleven. Om de sfeer te benadrukken waren er verklede mensen, muziek en er werd gedanst: de altijd tot de verbeelding sprekende folkloristische dansen. Mijn meiden van vier en zes vonden het super interessant. Goed, het was geen streetdance van nu. Meer een vorm van streetdance van tóen. De meisjes huppelden vrolijk rond en waren gebiologeerd door de bijen die achter glas ijverig bezig waren hun larven te verzorgen. Het hoogtepunt was het turftreintje dat ons langs verloren tijden voerde.

We stapten uit bij een soort van huisje dat diepe indruk op mij maakte. Het was een driehoekje van hout, bedekt met aarde. Het had een vloer van zand en overal kierden de wanden. Er was één bedstee. Het verhaal gaat dat rond 1890 hele gezinnen in dit soort onderkomens leefden. Met vijf kinderen of meer. Met z’n zevenen in zo’n driehoekje van aarde. Mijn maag draaide om. Het leven was hard voor deze mensen. Iedereen moest meewerken in de turf, ook de kinderen. Er was geen hoop, geen lonkend perspectief op een betere toekomst. Toch bekroop me ook het gevoel dat het ‘was zoals het was’ en dat ‘het kwam zoals het kwam’. Gek genoeg kwam er ook een soort rust over me heen.

Beide dochters waren wel het meest verbaasd over de bedstee. “Sliepen daar mensen in, mam? Wat klein! En het huuske buiten, naast het hutje? Gatver..” Moe maar voldaan stapten we later in onze auto. Terug naar Salland. Terwijl het Vriezenveenseveld langzaam uit het zicht verdween, liet ik beetje bij beetje mijn verleden los.